Zastanawiasz się, co trzeba umieć na maturę z informatyki? Dla wielu uczniów ten egzamin jest zagadką i krążą legendy o tym co trzeba umieć aby go zdać. A jak jest naprawdę? W tym artykule przedstawimy wymagania maturalne z informatyki w 2026 roku oraz dokładny zakres materiału, który musisz opanować.
W formule 2023 matura z informatyki składa się tylko z jednego arkusza, na którego rozwiązanie masz 210 minut. Niektóre zadania należy wykonać na kartce, a niektóre na komputerze, jednak przez cały czas trwania egzaminu masz dostęp do komputera. Matura składa się z około siedmiu zadań. Każde zadanie należy do jednego z pięciu obszarów. W tym artykule omówimy je wszystkie i zwrócimy uwagę na to, co powinieneś umieć.
Zacznijmy od tego, że szczegółowe informacje dotyczące wymagań maturalnych z informatyki znajdują się w ogólnej części informatora maturalnego. Znajdziemy tam informację, że: „Jedynym skutecznym sposobem przygotowania się do egzaminu maturalnego jest opanowanie wiadomości i umiejętności umożliwiających spełnienie wszystkich wymagań określonych w podstawie programowej danego przedmiotu egzaminacyjnego”. Dlatego w tym artykule wymienimy najważniejsze elementy matury z informatyki, jeżeli chcesz się zapoznać z pełną podstawą programową znajdziesz ją na stronie CKE, pod tym linkiem.
Programowanie to jeden z najważniejszych obszarów egzaminu. Kody programów należy napisać oczywiście na komputerze . Przed maturą z informatyki, w deklaracji maturalnej, należy określić, jaki język wybierasz. Na obecną chwilę dostępne są trzy języki programowania - Python, C++ i Java. Który z nich wybrać? Napisaliśmy artykuł na ten temat, jest on dostępny tutaj.
Są jednak pewne rzeczy, które należy umieć niezależnie od wybranego języka. Aby dobrze zdać maturę, należy przede wszystkim rozumieć jak działają:
Mamy plik tekstowy, z którego należy wczytać dane. Następnie trzeba coś z tymi danymi zrobić – przeszukać je, coś policzyć. Jedno zadanie ma kilka podpunktów. Podpunkty zadań są często ze sobą powiązane tematycznie, ale nie występuje sytuacja, aby trzeba było użyć wyniku z jednego podpunktu przy rozwiązywaniu drugiego. Poziom podpunktów jest różny – zaczynając od tak prostych zadań jak np.: znalezienie palindromów w pliku, po trochę trudniejsze, wymagające chwili zastanowienia. Przykładem może być wyszukiwanie ciągów rosnąco-malejących.
Najtrudniejszym, co może się zdarzyć, jest zadanie wymagające przeprowadzenia symulacji według podanych zasad. Takim zadaniem było już legendarne zadanie z "Gry w Życie" Conwaya.
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, wyniki z innych podpunktów nie będą potrzebne do rozwiązania danego podpunktu. Często jednak kod z poprzedniego podpunktu może być przydatny w innym. Przykładowo: w jednym podpunkcie będzie wymagane aby znaleźć w pliku ciągi malejące o podanej długości, a w następnym będzie wymagane aby znaleźć najdłuższy ciąg malejący. Kod sprawdzający czy ciąg jest malejący będzie potrzebny w obu przypadkach.
Wyniki zapisujemy w pliku .txt. W zadaniu należy oddać zarówno kod, jak i ten właśnie plik .txt, ale egzaminatorzy nie oceniają kodu pod kątem tego, jak jest napisany, tylko sprawdzają, czy działa.
Następną kategorią zadań na maturze są zadania algorytmiczne. Na każdej maturze mamy jedno lub dwa takie zadania. Zadania tego typu należy rozwiązać bezpośrednio w arkuszu.
Zazwyczaj w zadaniu jest podany algorytm napisany w pseudokodzie, który jest nierzadko wariacją jakiegoś znanego uczniom algorytmu. Najczęściej jest to algorytm, który wykonuje jakieś operacje na liczbie, tekście lub tablicy.
W odniesieniu do tego algorytmu pojawiają najczęściej pytania otwarte i zamknięte wymagające określenia, jaki wynik zwróci dla podanych danych. Kluczem do sukcesu w takim zadaniu jest zrozumienie, co algorytm robi, tak aby nie trzeba było za każdym razem przechodzić przez kolejne kroki algorytmu. Oczywiście można to robić krok po kroku, ale jest to strata czasu. A czas na maturze jest naprawdę cenny.
Należy opanować:
Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o algorytmach maturalnych, to w jednym z filmów na naszym kanale omówiliśmy już 28 algorytmów które musisz opanować na maturę z informatyki, więc aby się niepotrzebnie nie powtarzać, zapraszamy do sprawdzenia tamtego filmu.
W zadaniach praktycznie zawsze pojawia się podpunkt związany z napisaniem jakiegoś algorytmu. Algorytm można napisać w pseudokodzie lub w języku programowania wybranym na maturę. Niezależnie od wybranego sposobu zapisu, trzeba to jednak zrobić na kartce.
Kolejnym, dość prostym ale dla niektórych przytłaczającym obszarem jest Teoria.
A jakie zadania tam się zdarzają? W formule 2023 najczęściej występują 2 zadania dotyczące teorii. Pierwsze jest stricte teoretyczne dotyczące technicznej wiedzy np.: dotyczące protokołów sieciowych, różnych formatów graficznych czy licencji. Zadania tego typu mają formę zamkniętą – są to pytania jednokrotnego wyboru lub prawda/fałsz. Nie zdarzają się raczej pytania otwarte, w których należałoby wpisywać coś kompletnie z głowy.
Drugim typem zadania z teorii, które występuje jest zadanie dotyczące systemów liczbowych. Polega ono na zamianie liczb między systemami liczbowymi czy wykonaniu prostych operacji arytmetycznych. Ma ono najczęściej formę zadania otwartego, w którym trzeba trzeba podać wyniki czy uzupełnić luki.
Taka rada – szczególnie jeżeli systemy liczbowe to dla Ciebie nowość – naucz się ogólnej zasady stojącej za systemami liczbowymi – w gruncie rzeczy system dwójkowy, trójkowy, dziesiętny czy szesnastkowy mają taką samą logikę działania. Nie ucz się wyłącznie tych najpopularniejszych systemów – bo CKE może zaskoczyć i dać jakiś mniej popularny system.
A w jaki sposób najlepiej nauczyć się teorii? Oczywiście korzystając z naszej książki Matura Informatyka – Teoria. Zawarliśmy w niej wszystkie zagadnienia teoretyczne które mogą pojawić się na maturze. Każde na początku dokładnie tłumaczymy, a następnie pojawiają się wszystkie zadania maturalne z danego działu z lat poprzednich.
W ramach dodatkowego wsparcia w procesie nauki, przygotowaliśmy dla Ciebie książkę „MATURA INFORMATYKA - TEORIA”.
Materiały zostały stworzone z myślą o zróżnicowanych stylach nauki – zarówno w formie czytanej, jak i słuchanej – aby ułatwić przyswajanie wiedzy i zwiększyć efektywność Twojej nauki.
Na maturze występuje jedno zadanie z arkuszy kalkulacyjnych. Jako program służący do obsługi arkuszy kalkulacyjnych w systemie Windows dostępny jest Microsoft Excel lub Libre Office Calc. Polecamy ten pierwszy – jest mniej problematyczny.
Mamy dwa typy zadań: pierwszym, na szczęście coraz rzadziej występującym w nowej formule, jest zadanie symulacyjne. W tym zadaniu nie mamy danego żadnego pliku .txt, tylko musisz sam wygenerować dane na podstawie opisu z polecenia i następnie odpowiadać na pytania. Przykładowo mamy podaną liczbę samochodów którą w danym roku wyprodukowały różne fabryki. Następnie jest podane jak się zmieniała produkcja na przestrzeni lat – że w tym roku wzrosła o 5% w jednej fabryce, zmalała o 2% innej itp. Na podstawie tego opisu należy wygenerować dane do zadań i dopiero na ich podstawie odpowiadać na pytania. Przykładowym pytaniem dla takiego zadania mogłoby być ile samochodów poszczególnych marek wyprodukowano w danym roku. Problemem z tego typu zadaniami jest to, że jeżeli popełni się błąd na etapie generowania danych, to całe zadanie będzie rozwiązane błędnie.
W drugim typie zadań mamy dane 1-2 pliki tekstowe z danymi i należy na ich podstawie odpowiadać na pytania. Na przykład w pliku .txt znajduje się informacja o dostawach owoców do firmy – z podziałem na poszczególne rodzaje owoców. W zadaniu mamy np.: podać liczbę dni, kiedy dostarczono największą liczbę porzeczek.
W takich zadaniach może się również pojawić podpunkt dot. symulacji np.: mamy podane zasady według których fabryka wybiera owoce do produkcji konfitur i na tej podstawie mamy sprawdzić ile razy jakieś konfitury były produkowane.
Niezależnie od typu zadania – podpunkty nie są ze sobą połączone – wynik z jednego zadania nie będzie potrzebny do rozwiązania drugiego.
Jakie funkcje Excela należy znać, aby bezproblemowo rozwiązać dowolne zadanie maturalne?
W zadaniu z Excela pojawia się praktycznie zawsze podpunkt dotyczący wykresów. Dlatego umiejętność tworzenia wykresów także będzie niezbędna do dobrego napisania matury. Należy też wiedzieć, jak poprawnie opisać wykresy.
Zadania z baz danych są zazwyczaj wymieniane przez uczniów jako najprzyjemniejsze. W tego typu zadaniach najczęściej dane są trzy pliki .txt zawierające 3 tabele z bazy danych. Na początku należy zaimportować je do programu – podobnie jak w przypadku arkuszy kalkulacyjnych polecamy skorzystać z aplikacji dostępnej w pakiecie Office: Microsoft Access-a.
Zadania są zazwyczaj dość proste i zazwyczaj opierają się na sumowaniu odpowiednich wartości, zliczaniu, obliczaniu średniej. Pojawiają się też zadania wymagające wyszukania danych, które występują w jednej tabeli, a nie w drugiej. Czasami trzeba rozbić zadanie na kilka podkwerend. Podobnie jak w innych zadaniach, wynik z jednego podpunktu nie będzie potrzebny do rozwiązania pozostałych.
Dodatkowo od nowej formuły pojawia się nowy typ zadania – napisanie samodzielnie na kartce zapytania w języku SQL – aby je rozwiązać wystarczy znać podstawy SQL-a.
Czyli zagadnienia, jakie powinieneś znać z obszaru baz danych to przede wszystkim:
I to by było na tyle – przebrnęliśmy przez wszystkie najważniejsze zagadnienia. Informatyka na maturze to nie jedna wielka zagadka, tylko pięć konkretnych obszarów – programowanie, algorytmy, teoria, arkusze kalkulacyjne i bazy danych. W porównaniu do matur z fizyki czy z chemii materiału nie jest wcale tak dużo. Oczywiście, informatyka jest trochę jak matematyka – do opanowania zagadnień wymaga ich solidnego przećwiczenia. Jej łatwość polega jednak na tym, że dokładnie wiesz, czego się spodziewać.
Dlatego jeżeli jesteś w ostatniej klasie szkoły średniej i zastanawiasz się, czy dasz radę się przygotować, naszym zdaniem odpowiedź brzmi tak. Jeżeli jesteś na wcześniejszym etapie nauki, to tym bardziej. Mieliśmy nawet kursantów którzy zdali matury bardzo dobrze, a przygotowania rozpoczęli dopiero pół roku przed maturą, choć oczywiście nie każdemu się uda w tak krótkim czasie, szczególnie jeżeli się zaczyna od zera.
Tych z Was, którzy chcieliby uzyskać profesjonalną pomoc przy nauce do matury z informatyki zapraszam do zapoznania się z naszą ofertą. Rozpoczynamy właśnie 8. edycję kursu przygotowującego do matury, a za sobą mamy już setki kursantów, którym pomogliśmy w przygotowaniach. W naszym przygotowaniu uwzględniamy wszystkie wymagania CKE, przedstawiając zagadnienia w formie lekcji wideo. Dajemy także możliwość sprawdzenia swoich umiejętności w ponad 900 zadaniach domowych. Co ważne, zadania domowe są przez nas sprawdzane i możesz liczyć na naszą pomoc w przypadku jakichkolwiek problemów. Jeśli chcesz się dowiedzieć o pracy innych uczniów z naszym kursem czy ich podejściu do matury, zajrzyj do zakładki "Nasi uczniowie".
I to wszystko na dziś – powinieneś mieć już pełny obraz tego, czego należy się nauczyć, by dobrze zdać maturę z informatyki. Masz plan – teraz pora na działanie! Powodzenia w przygotowaniu!